Biblioteka

PATRONI ROKU 2024

Senat ustanowił rok 2024 rokiem:

Witolda Gombrowicza

Czesława Miłosza

Wincentego Witosa

Władysława Zamoyskiego

rok 2024 będzie także Rokiem Edukacji Ekonomicznej

• Senat RP ustanowił rok 2024 Rokiem Witolda Gombrowicza. „Witold Gombrowicz należy dziś nie tylko do najważniejszych twórców rodzimej literatury, ale pozostaje również jednym z czołowych inspiratorów współczesnej europejskiej myśli filozoficznej, społecznej i artystycznej. Jego dorobek od dziesięcioleci stanowi wizytówkę nowoczesnej polskiej kultury, jej uniwersalnego wymiaru i awangardowego potencjału” – napisano w uchwale.
  
  
• 20 lat temu, 14 sierpnia 2004 r. w Krakowie zmarł laureat literackiego Nobla z 1980 r., poeta, prozaik i eseista Czesław Miłosz, autor m.in. „Zniewolonego umysłu”, „Rodzinnej Europy”, „Pieska przydrożnego”, i „Traktatu moralnego”. „Jego dzieło to jedno z najbardziej znaczących zjawisk światowej literatury”.
  
  
• 150 lat temu, 21 stycznia 1874 r. w Wierzchosławicach koło Tarnowa urodził się Wincenty Witos, przywódca ruchu ludowego, trzykrotny premier II RP, między innymi w kluczowym momencie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r., po II wojnie światowej moralny symbol sprzeciwu wobec wprowadzenia rządów komunistycznych. „Polityczne motto swoich działań Wincenty Witos zawarł w słowach: „Kiedy nie było Polski niepodległej - dążyć do niej, gdy przyszła - pracować dla niej, a gdy była w potrzebie - bronić jej”.
  
  
• 100 lat temu, 3 października 1924 r., zmarł hrabia Władysław Zamoyski, działacz społeczny, polityk emigracyjny, fundator Zakładów Kórnickich, członek założyciel Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie, właściciel dóbr zakopiańskich, między innymi Morskiego Oka. Dzięki jego wysiłkom w 1902 r. austriacki trybunał arbitrażowy przyznał największe jezioro Tatr stronie polskiej.
  
  
• Rok Edukacji Ekonomicznej
  W 2024 r. przypada rocznica 100-lecia: reform gospodarczych Władysława Grabskiego, powstania polskiego złotego, utworzenia Banku Polskiego i Banku Gospodarstwa Krajowego, wydania książki Janusza Korczaka „Bankructwo Małego Dżeka” – jednej z najważniejszych książek w zakresie praktycznej i powszechnej edukacji ekonomicznej, jaką napisano w Polsce. W ocenie senatorów ustanowienie roku 2024 Rokiem Edukacji Ekonomicznej będzie zarówno możliwością przypomnienia znaczenia wszystkich tych wydarzeń w historii odradzającego się państwa polskiego, jak też pokazania znaczenia edukacji ekonomicznej we współczesnym świecie.

Sejm ustanowił rok 2024 rokiem:

Marka Hłaskę

Melchiora Wańkowicza

Arcybiskupa Antoniego Baraniaka

Romualda Traugutta

Kazimierza Wierzyńskiego

Melchiora Wańkowicza

Rodziny Ulmów

Zygmunta Miłkowskiego

Polskich Olimpijczyków

• W 2024 roku przypada 90. rocznica urodzin Marka Hłaski, wybitnego polskiego pisarza i scenarzysty. Do jego dorobku literackiego należą takie dzieła jak „Baza Sokołowska”, zbiór opowiadań „Pierwszy krok w chmurach”, „Drugie zabicie psa” czy „Piękni dwudziestoletni”. Wiele utworów Hłaski doczekało się ekranizacji. „Marek Hłasko był pisarzem, który potrafił nasycić banalne motywy i tematy zaczerpnięte z potocznego życia głęboką treścią egzystencjalną. Dzięki temu Jego twórczość ma wymowę uniwersalną. Swą bezkompromisowością, także wobec komunistycznej rzeczywistości, przyciągał do siebie pokolenia młodych ludzi z różnych zakątków świata” - wskazano w uchwale.
  
  
• Melchior Wańkowicz to jeden z najwybitniejszych polskich dziennikarzy w historii, ojciec reportażu. W 2024 roku przypada 50. rocznica jego śmierci. Nazywany ojcem reportażu, wypełniał znakomicie to, co składa się na misję dziennikarską: opisując rzetelnie rzeczywistość, służyć wspólnocie. Jego artykuły i książki dotykają najważniejszych dla niej doświadczeń i chwil. Przyszło mu tworzyć w wieku kataklizmów, jakich doświadczył nasz naród, ale i w epoce odzyskanego państwa i kształtowania na nowo polskiego świata. Opisując go – z wielką siłą talentu reportażysty – dawał świadectwo, relacjonował, często na bieżąco, losy narodu. Pisząc „Sztafetę”, „Dzieje rodziny Korzeniewskich”, „Westerplatte” czy „Bitwę o Monte Cassino”, miał świadomość, że czyni to zarówno dla współczesnych, jak i dla potomnych.
  
  
• W 2024 roku obchodzić będziemy 130. rocznicę urodzin Kazimierza Wierzyńskiego, prozaika i poety. Był jednym z twórców grupy literackiej Skamander. Debiutował w 1919 r. tomem wierszy “Wiosna i wino”. W uchwale podkreślono, jak bardzo znacząca była jego pasja sportowa. Redagował pismo ‘Przegląd Sportowy’, a w 1928 r. za tom ‘Laur olimpijski’ otrzymał złoty medal na konkursie literackim IX Letnich Igrzysk Olimpijskich w Amsterdamie.
  
  
• Z literackich patronów roku 2024 mamy jeszcze Zygmunta Miłkowskiego, znanego też pod pseudonimem Teodor Tomasz Jeż. Był pisarzem, politykiem, publicystą oraz pułkownikiem Powstania Styczniowego. Autor 80 powieści, w których opisywał życie Polaków i Ukraińców na terenie Rusi, XIX-wieczne wojny i powstania narodowe, dokumentował etnografię epoki oraz relacje etniczne i społeczne szlachty i chłopów, sagi rodzinne, a także był twórcą obszernej publicystyki społeczno-politycznej.
  
  
• Romuald Traugutt - przywódca Powstania Styczniowego, wielki patriota, który oddał życie, walcząc o odzyskanie przez Polskę niepodległości. W 2024 r. przypada 160. rocznica jego śmierci.
  
  
• Abp Antoni Baraniak - salezjanin, doktor prawa kanonicznego, przed II wojną światową był sekretarzem Prymasa Polski kard. Augusta Hlonda, jeden z najbardziej zaufanych współpracowników kard. Stefana Wyszyńskiego.
  
  
• W marcu 2024 r. przypada 80. rocznica zamordowania przez żandarmerię niemiecką rodziny Ulmów, która ukrywała Żydów z trzech rodzin: Goldmanów, Didnerów i Grünfeldów. Rodzina Ulmów należy do licznego grona bohaterskich Polaków, którzy podczas II wojny światowej ratowali Żydów skazanych przez Niemców na zagładę - podkreślił Sejm w uchwale. W 1995 r. Ulmowie zostali uhonorowani przez Yad Vashem medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Od 2016 r. w Markowej działa Muzeum Polaków Ratujących Żydów.

• W 100-lecie zdobycia przez polskich sportowców pierwszych medali olimpijskich Sejm ogłosił 2024 Rokiem Polskich Olimpijczyków. 27 lipca 1924 r. podczas VIII Letnich Igrzysk Olimpijskich w Paryżu drużyna kolarzy torowych w składzie: Józef Lange, Jan Łazarski, Tomasz Stankiewicz i Franciszek Szymczyk wywalczyła srebrny medal. Tego samego roku Adam Królikiewicz na koniu Picador zdobył brązowy medal olimpijski w konkursie skoków w jeździectwie. Dotychczas w 23 letnich i 24 zimowych igrzyskach olimpijskich wystąpiło łącznie 3012 polskich sportowców, którzy łącznie zdobyli 321 medali: 79 złotych, 96 srebrnych i 146 brązowych.